Het Damsterdiep, dat tussen Groningen en Delfzijl stroomt, kende vroeger zeer veel industriemolens aan haar oevers. Het valt niet moeilijk te verklaren waarom dit het geval was, zowel de stad Groningen als Delfzijl en via de Eems en Dollard Duitsland waren via het water goed bereikbaar, ideaal voor het aan- en afvoeren van grondstoffen. Van deze ‘Groninger Zaanstreek’ is tegenwoordig niet veel meer terug te vinden. Aan het inmiddels gedempte stuk van het Damsterdiep in de stad Groningen resteert slechts de onderbouw van oliemolen De Meeuw en in Tjamsweer bij Appingedam stond tot de fatale brand enkele jaren geleden de onderbouw van oliemolen De Eendragt. De enige nog bestaande, zij het ook gerehabiliteerde, molen op z’n originele plek is De Widde Meuln in Ten Boer.
De Widde Meuln is in 1839 gebouwd als pelmolen en werd in 1855 ook als korenmolen ingericht. Bijzonder is dat de molenromp uit gele IJsselsteentjes is opgetrokken in plaats van de in Groningen gangbare rode baksteen die uit de vele steenfabrieken kwam die de provincie vroeger kende. De karakteristieke witgekalkte molen bleef tot 1932 volledig op windkracht in bedrijf. In dat jaar werd een elektrische hulpaandrijving geïnstalleerd die al snel de windaandrijving overbodig zou maken. In 1935 verdwenen de stelling en het wiekenkruis, een jaar later werd ook de kap van de molen verwijderd. Toch bleef de molen op motorkracht nog tot 1958 in bedrijf. Al kort na de Tweede Wereldoorlog ontstonden de eerste plannen tot volledig herstel van de molen. De plaatsing van de molen op de Monumentenlijst in 1978 bracht deze completering een stapje dichterbij. Vanaf de jaren ’80 zette de Stichting Groninger Molenvrienden zich in voor herstel. De zolders werden vernieuwd en in 2001 werd een stelling aangebracht rond de molen. Hierna zag de stichting zich echter genoodzaakt de activiteiten stop te zetten. In 2003 nam de nieuwe Stichting Widde Meuln de molen over en deze stichting kreeg het wel voor elkaar de molen in vrij korte tijd volledig te restaureren.
In de zomer van 2005 werd de kap geplaatst, in 2006 volgde het wiekenkruis waarna de molen volledig maalvaardig met twee koppels maalstenen werd opgeleverd. Op 11 mei 2007 werd de molen officieel in gebruik genomen. Het eigendom werd in 2010 overgedragen aan Stichting Het Groninger Landschap. Naast de al eerder genoemde IJsselsteentjes kent deze molen nog enkele bijzonderheden meer. De molen heeft van oudsher nooit zelfzwichting gehad en kreeg ook bij de rehabilitatie weer oudhollands hekwerk met zeilen. Bijzonder is ook dat de molen pas sinds de laatste restauratie een ijzeren bovenas heeft, vóór de onttakeling kende de molen nog een houten bovenas terwijl in die periode vrijwel alle andere Groninger molens al van een ijzeren as voorzien waren. Maar misschien is de molen tegenwoordig toch wel het meest bijzonder vanwege de lift die in 2006 in de molen is aangebracht. Als enige korenmolen in Nederland kan men op De Widde Meuln tot en met de stellingzolder met de lift naar boven. De molen is ingericht als informatiecentrum en draait zeer geregeld dankzij een grote groep vrijwilligers. Ook wordt er regelmatig veevoer ter demonstratie gemalen.
Johan van Dijk (2014)
