Aeolus is in de Griekse en Romeinse mythologie de god van de wind. Vele molens in Nederland hebben deze naam dan ook gekregen. Zonder uitzondering zijn dit altijd korenmolens geweest. Eén bijzondere eend in die bijt is de poldermolen aan het Aduarderdiep, deze heet al sinds lange tijd De Eolus. De molen valt postcodetechnisch onder Den Ham, maar bemaalt de Fransumerpolder en werd vroeger ook wel onder het piepkleine dorpje Fransum gerangschikt. De molen kan terugblikken op een lange geschiedenis die teruggaat naar 1818. Toen besloten de ingelanden van het gebied dat er een poldermolen voor bemaling moest komen. Het zou echter nog tot 1821 duren voordat de huidige molen werd gebouwd.
De molen is dan misschien qua afmeting vrij bescheiden, de vlucht meet slechts 19 meter, maar hij is wel erg stevig gebouwd met dubbel uitgevoerde veldkruisen in het achtkant. Eén van de opmerkelijkste feiten uit de geschiedenis is dat de molen tot 1895 ook nog eens bewoond is geweest! Molenaar Van der Werff woonde met zijn hele gezin in de molen. Een aardappelkeldertje en de grote ramen in de veldmuren getuigen nog van deze bewoningsgeschiedenis. In 1895 werd een aparte molenaarswoning gebouwd. Die molenaarswoning is direct gerealiseerd aan de weg langs het Aduarderdiep. Bijzonder is de uitloop van de molen: dit is een sloot die als de molen niet maalt gewoon droog staat. Bijna zonder uitzondering is het zo dat poldermolens altijd uitmalen op een sloot die zelfs soms zo hoog is dat een speciale wachtdeur achter de vijzel er voor moet zorgen dat het water niet terugstroomt in de polder.
In de loop der tijd hebben verschillende molenaars de molenaarswoning bewoond. Het meest markante stel dat zeer lange tijd De Eolus bediend heeft en ook in het huis woonde was het echtpaar Bernard en Riek Dijk-Rienks. Riek was de dochter van molenaar Rienks van de poldermolen Koningslaagte en Bernard was van huis uit molenmaker. Het kinderloze echtpaar bediende samen de molen en Bernard was daarnaast leermeester voor nieuwe vrijwillige molenaars op de korenmolen De Onderneming in Vierhuizen. Bernard heeft tot zijn overlijden in 2001 meer dan honderd vrijwillige molenaars opgeleid. Vroeger moest hij echter worden opgehaald om naar Vierhuizen te gaan. Dit veranderde toen Enna Berghuis zijn eerste vrouwelijke leerling werd. Enna’s vader was rijschoolhouder en zorgde ervoor dat Bernard een rijbewijs kreeg zodat hij niet meer afhankelijk van een lift of zijn brommer was. Na de dood van Bernard bleef Riek aanvankelijk nog in de woning wonen. Ze werd later opgevolgd door ambachtelijk korenmolenaar Rolf Wassens die enige jaren de woning bewoonde. De huidige vrijwillige molenaar en bewoner is Rob Hoving. Hij bemaalt zeer regelmatig met de geheel gerestaureerde Eolus die als vanouds weer met zelfzwichting en het Van Busselsysteem uitgerust is.
Johan van Dijk (2014)
