De huidige Krimstermolen kent een geschiedenis die teruggaat naar 1816. In dat jaar werd de Oostelijke Bedumerpolder opgericht en aanvankelijk bemalen door maar liefst drie poldermolens. De molen die we nu als de Krimstermolen kennen werd in 1862 verplaatst en met twee vijzels uitgerust om een groot gebied van meer dan 1300 hectare te bemalen. In 1878 werd de taak van de andere twee molens door een stoomgemaal overgenomen. De Krimstermolen, sinds 1884 zo genoemd, bleef evenwel in bedrijf en werd in 1897 uitgerust met zelfzwichting. In 1903 brandde de molen af en werd in 1904 iets groter herbouwd tot de huidige molen. Ook deze molen kreeg weer zelfzwichting en de naam Phoenix om de herrijzenis te symboliseren. Een gedenksteen, met een dichterlijke kwinkslag naar het stoomgemaal, zette de herbouw extra kracht bij:
PHOENIX 1904
Door vuur verbrand, kwam ik tot stand,
Blijf ik bewaard, veel geld bespaard;
En had ‘k den wind maar steeds tot vrind,
Dan bracht ‘k met lust den stoom tot rust.
Bestuursleden v/d polder
J. Ritsema voorz. H.M. Wiersema secr.
D. Huninga. A. Veldman. G. Wiersum.
J. Klippus Bedum Ontwerper.
M. Noordewier Eenrum Bouwmeester.
2.00 M + Hunsingo peil
De grote poldermolen, met een vlucht van iets meer dan 24 meter, kreeg in 1933 op beide roeden het systeem van molenmaker Dekker. De zelfzwichting bleef daarbij gehandhaafd. Bijzonder is dat deze restauratie plaatsvond, omdat er eerder sprake van was geweest de molen af te breken. De molen bleef tot 1969 in bedrijf. De laatste molenaar, J. Wierenga, nam in 1962 afscheid en verliet de molenaarswoning en verhuisde naar Bedum. Toen zijn opvolger na twee jaar weer vertrokken was wilde hij weer wel weer met de molen gaan malen, maar niet verhuizen. Het waterschap schonk hem toen een brommer om gemakkelijk bij de molen te kunnen komen. Na Wierenga’s vertrek in 1969 kwam de molen stil te staan en door ruilverkaveling verloor de molen zijn functie.
De redding van de molen kwam toen het waterschap Hunsingo, waarin het waterschap Oostelijke Bedumerpolder in 1970 was opgegaan, de molen in 1977 liet verplaatsen naar een locatie aan het Boterdiep, vlakbij het nieuwe Casper Hommesgemaal te noorden van Zuidwolde. Volgens de toen nog geldende wet Bescherming Waterstaatswerken in Oorlogstijd (BWO) kon de molen op die locatie dienst doen als reservegemaal voor een gebied van maar liefst 3600 hectare en indien nodig zelfs 4800 hectare. Eind 1977 werd de Molenstichting Hunsingo en Omstreken eigenaar van de molen en in 1979 werd de molen feestelijk geopend. De molen kwam op vrijwillige basis weer in bedrijf, maar de vijzels kwamen toch na 2000 stil te staan door achterstallig onderhoud . Nadat in 2012 het in 1997 gereviseerde gevlucht andermaal hersteld werd, volgde in 2014 een complete restauratie waarbij de molen weer in maalvaardige toestand hersteld werd.
Johan van Dijk (2014)
