Koren- en pelmolen De Zwaluw

Koren- en pelmolen De Zwaluw

Zuurdijk

Het verhaal

In het dorp Zuurdijk staat schuin tegenover de kerk molen De Zwaluw. De stellingmolen dateert uit 1858 en is de opvolger van een molen die na blikseminslag was afgebrand. Deze voorloper was indertijd rond 1831 door Jacob Hendriks Tempel als grondzeiler gebouwd. In 1830 had Jacob Hendriks Tempel, die eigenlijk bakker van beroep was, een vergunning aangevraagd om een korenmolen te mogen plaatsen om de benodigde rogge zelf te mogen malen. Tot die tijd was het alleenrecht op het malen van graan in de kerspels Leens en Zuurdijk, volgens de Wet op het Gemaal, toegekend aan ene Klaas Cornelis Stuivinga uit Leens. Op 12 april 1831 kreeg Jacob Hendriks Tempel van Gedeputeerde Staten de fel begeerde vergunning.

In 1857 wordt de molen met 10 voet verhoogd tot stellingmolen – een actie van de nieuwe eigenaar (bakker/molenaar) Enne Wiebes Kamphuis. Maar helaas brandt de molen in de nacht van 17 op 28 augustus 1858 als gevolg van een blikseminslag af. Het is zijn zoon Jacob Kamphuis die na de brand de opdracht geeft om op dezelfde plaats een nieuwe korenmolen te bouwen: De Zwaluw. In 1859 wordt deze molen uitgebreid met twee pelstenen.

De huidige koren- en pelmolen De Zwaluw is een hoge met dakleer gedekte houten stellingmolen op een stenen tussen- en onderstuk en met een met dakleer gedekt kap. De vlucht bedraagt 20,70 m en de molen beschikt over zelfzwichting op beide roeden. De molen is uitgerust met een koppel maalstenen en twee pelstenen.

In de jaren 60 van de vorige eeuw was de molen behoorlijk in verval geraakt. In 1974 kwam de molen in bezit van Vereniging De Hollandsche Molen, die de molen heeft laten restaureren. In 1976 werd hiermee gestart, in 1978 was de restauratie voltooid en kon de molen op 13 mei feestelijk in gebruik gesteld worden. Bij de restauratie werden muren en grondwerk hersteld, het muurwerk is daarbij een meter hoger opgemetseld. Toch raakte de molen ook na deze restauratie weer in verval, de zelfzwichting van de buitenroede werd in deze periode vervangen door het Oudhollandse wieksysteem.

Na een tweede grondige restauratie (2010-2012) werd De Zwaluw op 26 april 2012 opnieuw in gebruik genomen en overgedragen aan Stichting Het Groninger Landschap. De molen beschikt nu weer over zelfzwichting op beide roeden. In 2012 werd bovendien gewerkt aan een goede molenbiotoop, diverse bomen in de nabije omgeving werden toen gekapt.

Uit het archief

Een overzicht van documenten en afbeeldingen uit onze database:

AfbeeldingenDocumenten
Dubbeltik om de kaart actief te maken

Molengegevens

Adres: Moeshorn 2, Zuurdijk
Functie: korenmolen, pelmolen
Type: achtkante stellingmolen
Bouwjaar: 1858
Ten Bruggencatenummer: 00486

Eigenaar: Stichting Het Groninger Landschap

Adres: Rijksstraatweg 333
Postcode: 9752 CG
Plaatsnaam: Haren

E-mailadres: info@groningerlandschap.nl
Website:https://www.groningerlandschap.nl/erfgoed/molens-groningen/
Telefoonnummer: 050 313 5901