De Goliath in het gehucht De Greede, thans onderdeel van de Eemshaven, is de meest noordelijk gelegen molen van het vasteland van Nederland. Alleen de twee korenmolens op het Waddeneiland Ameland zijn nog noordelijker gelegen. De oorspronkelijke Goliath werd in een zeer verlaten gebied gebouwd in 1882 voor de 846 ha grote Eemspolder. Het achtkant was afkomstig uit Winschoterhoogebrug en werd in de Eemspolder weer opgebouwd. De oorspronkelijke Goliath brandde in 1897 af en werd daarna direct herbouwd met twee vijzels om het water uit te slaan op de Waddenzee. Later werd de molen uitgerust met zelfzwichting.
De molen is in de loop der jaren meerdere keren gerestaureerd. Bij de restauratie van 1971 verdween de zelfzwichting, maar de molen bleef maalvaardig met één vijzel nadat deze in 1974 vervangen was. De andere vijzel heeft zeer lange tijd een elektromotor als aandrijfkracht gehad. In 1979 kwam echter de molen buiten bedrijf toen een mechanisch gemaal gebouwd werd. Enkele jaren daarna kwamen vrijwillige molenaars de molen bedienen.
Sinds 1987 zijn De Goliath en Ida Wierenga-Spijk onlosmakelijk met elkaar verbonden. In dat jaar werd deze vrijwillige molenaar hier actief en heeft ze van de molen zo gezegd haar levenswerk gemaakt. De oude verlaten molenaarswoning werd opgeknapt en werd als een tweede huis voor Ida. De Edon, later Essent, richtte een informatiecentrum in de schuur in over de steeds toenemende opwekking van windenergie door grote windturbines die in de onmiddellijke nabijheid van De Goliath kwamen te staan. Van grote molen in de verlaten polder werd De Goliath hierdoor een kleine dwerg te midden van de grote witte reuzen. De Stichting De Groninger Molen was inmiddels eigenaar van de molen en Ida zette in 1994 een grote actie op om geld in te zamelen voor een nieuw rietdek . In 2006 nam de 'Stichting Beheer en Behoud van het Poldermolencomplex De e Goliath' de molen over van de Groninger Molen, Ida Wierenga werd voorzitter. In 2004 was Ida inmiddels begonnen met wat ze ‘haar laatste zoektocht’ noemde. Doel was het inzamelen van geld voor vervangen van het slecht geworden wiekenkruis. Aangezien Ida tien jaar eerder op zoek was geweest naar geld verwachtte ze dat dit de laatste keer in haar molenaarsbestaan zou zijn dat ze zich sterk zou maken voor het inzamelen van geld voor haar molen. Maar niets bleek minder waar... Nadat in 2006 het wiekenkruis werd vervangen pakte Ida door en na het verkrijgen van diverse subsidies werd in 2012 de oude motorvijzel vernieuwd en weer geschikt gemaakt om op windkracht te kunnen malen. Laatste zoektochten of niet, anno 2014 is Ida nog altijd onverminderd actief op de Goliath, al vele jaren samen met vrijwillig molenaar Bart de Haan. De toekomst zal uitwijzen wat Ida nog allemaal voor haar molen gaat betekenen.
Johan van Dijk (2014)
---
Poldermolen Goliath is een rietgedekte achtkante grondzeiler op veldmuren. De kap is met riet gedekt. Beide roeden waren voorzien van zelfzwichting en hebben een vlucht van 23,50 meter. In 1981 zijn de roeden oudhollands opgehekt. De molen heeft een ijzeren bovenas van De Prins van Oranje ‘s-Hage nr.1489. De molen is uitgerust met twee schroeven en bemaalt de Eemspolder (872 ha), opgericht in 1875 en bedijkt in 1876.
De molen is geheel nieuw gebouwd in 1897, na afbranden van de voorganger uit 1882 en op de fundamenten van deze eerdere molen, door G. Struivinga uit Warffum, voor f.7786. De aanbesteding tot de bouw vond op 13 april 1897 plaats. Voor het opmaken van een bestek en tekening door J. Klippus uit Bedum werd f.558,77 in rekening gebracht. Eigenaar is sinds 1964 de gemeente Uithuizermeeden voor f.1.
In de molen bevindt zich een gedenksteen met de tekst:
Het pleit werd dan beslecht!
Na vier en twintig jaren
Verkreeg men eindelijk recht
Op deze grond der baren
Zoo is dan ‘t doel bereikt
Ons lang reeds voorgesteld
En pronkt het golvend graan
Dra op dit nieuwe veld
Sinds 1913 is er elektrische hulpkracht (40 pk) op één van de schroeven. Molenaars waren onder andere J.Sikkinga en J. Visscher. In 1949 is de molen door molenmaker U. Holman uit Stroobos hersteld. In 1971 werd de molen gerestaureerd door de fa. Bremer voor f.31.656, op 27 september dat jaar werd de molen officieel in gebruik gesteld. In 1974 werd de oude houten schroef vervangen door een nieuwe, waardoor ook weer op windkracht kon worden gemalen; dit werk werd uitgevoerd door molenmaker Bremer te Adorp. In 1979 kwam de molen buiten gebruik door de bouw van een nieuw gemaal.
Standplaats: 1 km ten noordoosten van de buurtschap De Greede, aan de dijk van de Eemspolder. Coördinaten: 247,84#607,65.
