Zaag- en korenmolen Bovenrijge

Zaag- en korenmolen Bovenrijge

Ten Boer

Het verhaal

In 1903 bouwde landbouwer Van Dijk op het streekje Bovenrijge, tussen Thesinge en Ten Boer, een kleine achtkante grondzeiler, waarschijnlijk met het doel om de waterpartij rond zijn boerderij te bemalen. Naar verluid werd de molen in 1909 voorzien van een vierkante onderbouw met schuren en ingericht als zaag- en korenmolen. De kleine molen was voorzien van één zaagraam. Normaal gesproken is een zaagmolen voorzien van drie zaagramen, dit is ook nodig om de krukas (die de draaiende beweging in een op en neergaande beweging overzet) in balans te houden. Van Dijk loste dit op door de andere krukken van de krukas te voorzien van contragewichten. Naast het zaagraam kreeg de molen ook een lintzaag, een slijpsteen en een koppel maalstenen om graan te kunnen malen. Ook was er een kleine smidse ingericht in de schuur. Al met al een zeer compleet bedrijf!

Waar Van Dijk erg goed met z’n molen omging, de kleine molen had zelfzwichting en het wiekenkruis is op een gegeven moment zelfs gestroomlijnd, ging het na zijn dood bergafwaarts met de molen. Na 1960 is er geen enkel onderhoud meer aan de molen gepleegd. Het gevolg was dat de molen in 1976 in elkaar zakte. De Vereniging Vrienden van de Groninger Molens kocht vervolgens de molen voor f 1000,- aan van  de erven Van Dijk. Met hulp van vele Groninger molenliefhebbers werden alle onderdelen van de molen veiliggesteld en op enkele locaties opgeslagen, in afwachting van herbouw op een andere plaats .

Na het werven van diverse fondsen werd de molen vervolgens vanaf 1985 gerestaureerd in opdracht van de nieuwe eigenaar, de Stichting De Groninger Molen. Dit gebeurde niet op de historische locatie, maar op een stuk grond aan het Damsterdiep in Ten Boer, vlakbij de romp van De Widde Meuln. De molen werd vrijwel helemaal opnieuw gebouwd. Voor molenmaker J.D. ‘Diek’ Medendorp uit Zuidlaren was dit één van zijn laatste grote klussen. Hij werd hierbij geassisteerd door Leen Duijm, toen molenaar van De Helper aan het Paterswoldse Meer. In 1989 werd de gerehabiliteerde molen in bedrijf gesteld. Sindsdien is de molen zeer regelmatig op vrijwillige basis in bedrijf. De huidige eigenaar is Stichting Het Groninger Landschap. Samen met de in 2013 gereconstrueerde zaagmolen De David in Warffum en de spinnenkop met stelling in Wedderveer vormt de Bovenrijge, zoals de molen sinds de herbouw wordt genoemd, het overgebleven erfgoed in de provincie op het gebied van kleine industriële molens voor eigen gebruik.

Johan van Dijk (2014)

Uit het archief

Een overzicht van documenten en afbeeldingen uit onze database:

AfbeeldingenDocumenten
Dubbeltik om de kaart actief te maken

Molengegevens

Adres: Boltweg 18a, Ten Boer
Functie: korenmolen, zaagmolen
Type: achtkante stellingmolen
Bouwjaar: 1985
Ten Bruggencatenummer: 10282

Eigenaar: Stichting Het Groninger Landschap

Adres: Rijksstraatweg 333
Postcode: 9752 CG
Plaatsnaam: Haren

E-mailadres: info@groningerlandschap.nl
Website:https://www.groningerlandschap.nl/erfgoed/molens-groningen/
Telefoonnummer: 050 313 5901