Zoals de naam doet vermoeden is de geschiedenis van de Fraeylemamolen onlosmakelijk verbonden met de Fraeylemaborg. De borg, vernoemd naar de familie Fraeylema die de borg ooit bewoonde, bestaat al sinds de late middeleeuwen. Eerst als steenhuis en later werd de borg verfraaid tot het bouwwerk wat nog steeds als museum te bewonderen is. In 1781 werd de borg aangekocht door de weduwnaar geworden jurist mr. Hendrik de Sandra Veltman. Door de aankoop van het landgoed werd hij Heer van Slochteren, Kolham en half Schildwolde. Hij knapte het verwaarloosde landgoed op en bracht ook de borg in de huidige staat. Om de waterhuishouding op het landgoed beter te regelen liet hij in 1786 een kleine poldermolen bouwen, enkele kilometers ten noorden van de borg. Deze molen, de Fraeylemamolen genoemd, bemaalde de Groote Oosterpolder, een polder van 132 hectare die in zijn geheel bij de borg behoorde.
Het feit dat de molen tot de borg behoorde zorgde voor de bijnaam van de molen: de Meneersmeulen. Ook werd de molen door zijn geringe afmeting wel Lutje Meulen genoemd. De molen werd door de borgheren altijd uitstekend onderhouden en was zeer lange tijd uitgerust met zelfzwichting. In 1956 werd de molen geheel gerestaureerd en in 1963 volgde nog een herstelbeurt. De molen hield nog steeds op windkracht de polder droog totdat op 9 november 1969 de molen in een zware storm omwaaide. De bovenas brak bij deze ramp. Voor de bemaling werd een tijdelijke oplossing bedacht. De molen was op dat moment nog eigendom van de dames Thomassen a Thuessink van der Hoop van Slochteren. Juist in die periode werd gezocht naar een nieuwe eigenaar voor zowel landgoed, borg als molen.
De Slochter Molenstichting, die al de andere twee poldermolens aan de Groenedijk in eigendom had overgenomen, nam ook de Fraeylemamolen over en liet in 1972-’73 de molen in oude luister herstellen. Wel verdween daarbij de zelfzwichting. De bovenas kwam van de afgebroken poldermolen van de Besheerpolder bij Lutjegast. Na restauratie werd de molen door vrijwillige molenaars bediend, de bemaling van de polder was inmiddels door een mechanisch gemaal overgenomen. Dit mede in het kader van de ruilverkaveling. In 2004 kreeg de molen een nieuw bovenwiel en in 2012 en 2013 werden beide roeden vervangen. Nog steeds draait de molen zeer geregeld op vrijwillige basis.
Johan van Dijk (2014)
