De standerdmolen
De standerdmolen mag met recht het ‘oertype’ van de molens in onze streken genoemd worden. Met name in het oosten en zuiden van Nederland zijn nog de nodige standerdmolens te vinden. In de provincie Groningen zijn de meeste standerdmolens in de negentiende eeuw vervangen door veel grotere en efficiëntere achtkante stellingmolens. Tegenwoordig is er nog slechts één historische standermolen in de provincie te vinden, in Ter Haar, vlakbij Ter Apel. Van oorsprong kwam deze molen uit Bourtange, hij stond daar op één van de bolwerken van de vesting. In 1980 is in Bourtange een exacte replica gebouwd van de molen in Ter Haar, waardoor de provincie Groningen weer twee standerdmolens kent.
De molen van Zuidhorn
De standerdmolen van Zuidhorn is relatief lang blijven bestaan, maar verdween helaas in 1910. Daarmee verdween een uniek stukje molengeschiedenis. Volgens gegevens van de bekende B. van der Veen Czn., de schrijver van het Groninger Molenboek, dateerde de molen uit 1407, dit jaartal was op de oudste inscriptie in de molen te vinden. Had de molen nu nog bestaan dan zou het de oudste molen van Nederland zijn geweest. De eigenaar was op het laatst P. Bakker, die zijn naam ook eer aan deed door het gecombineerde bedrijf van molenaar en bakker uit te voeren, iets wat op meerdere molens in de provincie Groningen voorkwam. Bijzonder aan de molen was de rieten kap, doorgaans wordt de kap van een standermolen met een potdekseling bekleed. Een ander opvallend element was de ‘glijbaan’ om zakken vanuit de molen naar beneden te laten gaan. Volgens de gegevens van Van der Veen ‘vloog tijdens het steenenbillen door een zucht wind beide roeden kapot’. De bijzondere standerdmolen werd daarna op afbraak verkocht.
STANDERDMOLENS IN GRONINGEN
Waar staan of stonden standerdmolens in Groningen?